ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဌာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားအနက္ ပအို၀္းတိုင္းရင္းသားသည္
ႏွစ္စဥ္တေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ က်င္းပၾကသည္။
တေပါင္းလျပည့္ေန႔ကို ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းႏွင့္
ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ ဆိုသည့္ေ၀ါဟာရက ဘယ္လိုစတင္ေပၚေပါက္လာသည္ ကို
ေမးခြန္းထုတ္စရာျဖစ္ လာပါသည္။
မဟာသကၠရာဇ္ (၂)ခု (ခရစ္သကၠရာဇ္မေပၚမီ ဘီစီ ၆၉၀)တြင္ သု၀ဏၰဘုမၼိသထံုျပည့္ရွင္ သကၠရာဇာမင္းႏွင့္ မိဖုရား ဘဒၵကလ်ာေဒ၀ီတို႔မွ သားေတာ္တပါးဖြာျမင္ခဲ့သည္။ ထုိသားေတာ္သည္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ ေနတြက္လ၀င္အခ်ိန္၌ ဖြားျမင္ေသာေၾကာင့္ သူရိယစႏၵာ ဟု အမည္ေပးခဲ့သည္။ သူရိယစႏၵာသည္ သက္ေတာ္ ၂၄ ႏွစ္တြင္ ဖခမည္းေတာ္ ထီးနန္းအပ္ၿပီး နန္းစံခ်ိန္ ၁၀ ႏွစ္တြင္ ဖခမည္းေတာ္ သကၠရာဇာမင္းက နတ္ရြာစံေလသည္။ ဗုဒၶေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၁၁ ခု သီတင္းကၽြတ္လတြင္ သူရိယစႏၵာမင္းအုပ္စိုးသည့္ သု၀ဏၰဘုမၼိသထံုျပည္သို႔ ပထမအႀကိမ္ ၾကြေရာက္လာခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္အတြင္း သူရိယစႏၵာမင္း၏ ေမြးေန႔ျဖစ္ေသာ တေပါင္းလျပည့္ ၌ ေရႊဆံရီေစတီေတာ္ကို စတင္အုတ္ျမစ္ခ် တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္မွစ၍ ပအို၀္းလူမ်ဳိးတို႔သည္ ဗုဒၶဓမၼ တရားေရစက္ကို စတင္ၾကားနာရရွိၿပီး ဗုဒၥဘာသာကို စတင္ၾကည္ညိဳၾကသည္။ သူရိယစႏၵာမင္း လက္ထက္တြင္ ဗုဒၶေဂါတမျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၂၀ တြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၂၈ တြင္ တတိယအႀကိမ္အျဖစ္လည္းေကာင္း သထံုျပည္သို႔ ၾကြလာခဲ့သည္။
သူရိယစႏၵာမင္းလက္ထက္မွ စ၍ ပအို၀္းလူမ်ဳိးတို႔သည္ ႏွစ္စဥ္တေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ ေရႊဆံရံေစတီ ရွိရာသို႔ သြားေရာက္ၿပီး ေကာက္သစ္ပူေဇာ္ျခင္း၊ ဆြမ္းကပ္ျခင္း၊ ငါးပါးသီလခံယူျခင္း စသည့္ပဲြေတာ္မ်ားကို ႏွစ္စဥ္ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ရာမွ ၁၉၄၇ ခု မတ္လတြင္ ဖဆပလ၏ ေျမယာခဲြေ၀ေရး ေပၚလာစီကို စမ္းသပ္သည့္အေနျဖင့္ သထံုေဒသရွိ လယ္ယာေျမအေျမာက္အမ်ားကို သိမ္းယူခဲ့သည္။ ထိုေၾကာင့္ သထံုေဒသရွိ ပအို၀္းလယ္သမား ၁၀၀၀၀ (တစ္ေသာင္း)ေက်ာ္က သထံုၿမိဳ႕ရွိ ဖဆပလ ေကာ္မရွာနာရံုးသို႔ ခ်ီတက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ထိုဆႏၵျပပဲြသည္ ေအာက္ပါ အဆို (၃)ရပ္ကို ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
မဟာသကၠရာဇ္ (၂)ခု (ခရစ္သကၠရာဇ္မေပၚမီ ဘီစီ ၆၉၀)တြင္ သု၀ဏၰဘုမၼိသထံုျပည့္ရွင္ သကၠရာဇာမင္းႏွင့္ မိဖုရား ဘဒၵကလ်ာေဒ၀ီတို႔မွ သားေတာ္တပါးဖြာျမင္ခဲ့သည္။ ထုိသားေတာ္သည္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ ေနတြက္လ၀င္အခ်ိန္၌ ဖြားျမင္ေသာေၾကာင့္ သူရိယစႏၵာ ဟု အမည္ေပးခဲ့သည္။ သူရိယစႏၵာသည္ သက္ေတာ္ ၂၄ ႏွစ္တြင္ ဖခမည္းေတာ္ ထီးနန္းအပ္ၿပီး နန္းစံခ်ိန္ ၁၀ ႏွစ္တြင္ ဖခမည္းေတာ္ သကၠရာဇာမင္းက နတ္ရြာစံေလသည္။ ဗုဒၶေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၁၁ ခု သီတင္းကၽြတ္လတြင္ သူရိယစႏၵာမင္းအုပ္စိုးသည့္ သု၀ဏၰဘုမၼိသထံုျပည္သို႔ ပထမအႀကိမ္ ၾကြေရာက္လာခဲ့သည္။ ထိုႏွစ္အတြင္း သူရိယစႏၵာမင္း၏ ေမြးေန႔ျဖစ္ေသာ တေပါင္းလျပည့္ ၌ ေရႊဆံရီေစတီေတာ္ကို စတင္အုတ္ျမစ္ခ် တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ထုိႏွစ္မွစ၍ ပအို၀္းလူမ်ဳိးတို႔သည္ ဗုဒၶဓမၼ တရားေရစက္ကို စတင္ၾကားနာရရွိၿပီး ဗုဒၥဘာသာကို စတင္ၾကည္ညိဳၾကသည္။ သူရိယစႏၵာမင္း လက္ထက္တြင္ ဗုဒၶေဂါတမျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၂၀ တြင္ ဒုတိယအႀကိမ္ အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၂၈ တြင္ တတိယအႀကိမ္အျဖစ္လည္းေကာင္း သထံုျပည္သို႔ ၾကြလာခဲ့သည္။
သူရိယစႏၵာမင္းလက္ထက္မွ စ၍ ပအို၀္းလူမ်ဳိးတို႔သည္ ႏွစ္စဥ္တေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ ေရႊဆံရံေစတီ ရွိရာသို႔ သြားေရာက္ၿပီး ေကာက္သစ္ပူေဇာ္ျခင္း၊ ဆြမ္းကပ္ျခင္း၊ ငါးပါးသီလခံယူျခင္း စသည့္ပဲြေတာ္မ်ားကို ႏွစ္စဥ္ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ထိုသို႔ျပဳလုပ္ရာမွ ၁၉၄၇ ခု မတ္လတြင္ ဖဆပလ၏ ေျမယာခဲြေ၀ေရး ေပၚလာစီကို စမ္းသပ္သည့္အေနျဖင့္ သထံုေဒသရွိ လယ္ယာေျမအေျမာက္အမ်ားကို သိမ္းယူခဲ့သည္။ ထိုေၾကာင့္ သထံုေဒသရွိ ပအို၀္းလယ္သမား ၁၀၀၀၀ (တစ္ေသာင္း)ေက်ာ္က သထံုၿမိဳ႕ရွိ ဖဆပလ ေကာ္မရွာနာရံုးသို႔ ခ်ီတက္ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ထိုဆႏၵျပပဲြသည္ ေအာက္ပါ အဆို (၃)ရပ္ကို ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
- ပအို၀္းလူမ်ဳိးကို ေတာင္သူဟု ေခၚဆိုေရးသားျခင္း မျပဳဘဲ ပအို၀္းဟုသာ ေခၚဆိုေရးသားရန္။
- ေျမယာခဲြေ၀ေရး ေပၚလာစီကို ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းေပးရန္။
- ဗမာ့တပ္မေတာ္တြင္ ပအို၀္းတပ္ရင္း (၂)ရင္း ထူေထာင္ေပးရန္ စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။
ထိုအဆို(၃)ရပ္ကို ပအို၀္းလူမ်ဳိးကုိ ေနာက္ေနာင္တြင္ ေတာင္သူဟု
ေရးသားေခၚဆိုမႈ မျပဳရန္ စသည့္ ပထမအခ်က္ကိုသာ ဖဆပလ က လိုက္ေလ်ာ္ေပးခဲ့သည္။
ထိုအခ်ိန္မွ စ၍ သူရိယစႏၵာမင္း၏ ဂုဏ္ေက်းဇူးကုိ ေအာင့္ေမ့သည့္အေနျဖင့္ ၎၏
ေမြးေန႔ျဖစ္ေသာ တေပါင္းလျပည့္ေန႔ တြင္ ျမန္မာျပည္ေအာက္ပိုင္းရွိ
ပအို၀္းလူမ်ဳိးမ်ားက ေရႊဆံရံေစတီရွိရာသို႔ ခ်ီတက္ၿပီး ေကာက္သစ္ပူေဇာ္ပဲြမွ
ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္သို႔ ေျပာင္းလဲဆင္ႏဲြခဲ့ၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္
ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ ပအို၀္းလူမ်ဳိးမ်ားက ပေဒသရာဇ္စနစ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္
၀ပ္၀ပ္ျပားခံေနရေၾကာင့္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ကို က်င္းပမႈ မျပဳလုပ္၀ံၾကေပ။
၁၉၅၉ တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ ပေဒသရာဇ္စနစ္ က်င့္သံုးသည့္ ေစာ္ဘြားမ်ားက မိမိတို႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရသို႔ အပ္ႏွင္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၆၀ တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ လူမ်ဳိးစုအသီးသီးက လက္နက္စဲြကိုင္သည့္လမ္းစဥ္ကို က်င့္သံုးၿပီး ေတာ္လွန္ေရးဆင္ႏဲြခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ သထံုဦးလွေဖ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခ်န္ဇံု၊ ဦးေက်ာ္စိန္တို႔က အာဏာသိမ္းေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္း၏ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၆၆ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စံသိန္းဦးေဆာင္ေသာ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးအဖဲြ႕ (ပအလဖ)ကို ဒုတိယအႀကိမ္ ျပန္လည္ဖဲြ႕စည္းၿပီး တစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ ပအလဖ အမည္ကို ရွမ္းျပည္နယ္ လူမ်ဳိးေပါင္းစံု လြတ္ေျမာက္ေရးအဖဲြ႕ (ရလလဖ) အမည္သို႔ ေျပာင္းလဲဖဲြ႕စည္းခဲ့သည္။ ရလလဖသည္ လူတန္းစားကုိ အေျခခံသည့္ အဖဲြ႕ျဖစ္၍ ၎တို႔အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ က်င္းပႏိုင္ေရးအတြက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အခြင့္မသာခဲ့ေပ။
ပအို၀္းအမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္ျပင္းထန္သည့္ ရလလဖ ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕က ရလလဖမွ ခဲြထြက္ၿပီး ပအို၀္းအမ်ဳိးသားအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ (ပီအဲန္အို) ကို ဖဲြ႕စည္းခဲ့သည္။ ၁၉၇၆ တြင္ ပီအဲန္အို၏ ျပဳလုပ္ေသာ ပထမအႀကိမ္ညီလာခံတြင္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔ကို ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာျပည္အႏွံအျပားရွိ ပအို၀္းေဒသမ်ားတြင္ ႏွစ္စဥ္တေပါင္းလျပည့္ေန႔ကို ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ က်င္းပလာၾကသည္။ ထိုအျပင္ တကၠသိုလ္မ်ားရန္ကုန္နယ္ေျမႏွင့္ မႏၱေလးတကၠသိုလ္နယ္ေျမမ်ားေပၚတြင္ ပအို၀္းေက်ာင္းသားမ်ားက ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ အခမ္းအနားကို က်င္းပလာၾကသည္။
၂၀၀၇ အတြင္း ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပသည့္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔၏ ေနာက္ဆံုးရက္(၂၈၊ ၀၃၊ ၂၀၀၇) တြင္ ႏိုင္ငံျခားအဲန္ဂ်ီအိုမ်ား၊ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ား လာေရာက္အားေပးမည္ျဖစ္၍ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ စတိတ္စဥ္၏ ေနာက္ခံဆိုင္းဘုတ္ေပၚတြင္ ေရးသားထားေသာ Pa-Oh National Day ဆိုသည့္စလံုးကုိ ခြာထုတ္ခံခဲ့ရသည္။ ထိုႏွစ္မွ စၿပီး ႏွစ္စဥ္က်ေရာက္သည့္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ စာလံုးအစား ပအို၀္းအမ်ဳိးသားပဲြေတာ္အျဖစ္ ေရးသားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အသစ္တက္လာသည့္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္တြင္ မြန္အမ်ဳိးသားေန႔ကို ျပန္လည္က်င္းပခြင့္ေပးသည့္နည္းတူ လာမည့္တေပါင္းလျပည့္ေန႔ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔တြင္ Pa-Oh National Day ႏွင့္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ ဆိုသည့္ စာလံုးကုိ စတိတ္စဥ္၏ ေနာက္ခံဆိုင္းဘုတ္ေပၚတြင္ ျပန္လည္ ေရးသားခြင့္ ရလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ပါသည္။
၁၉၅၉ တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ ပေဒသရာဇ္စနစ္ က်င့္သံုးသည့္ ေစာ္ဘြားမ်ားက မိမိတို႔အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရသို႔ အပ္ႏွင္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ၁၉၆၀ တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္အတြင္းရွိ လူမ်ဳိးစုအသီးသီးက လက္နက္စဲြကိုင္သည့္လမ္းစဥ္ကို က်င့္သံုးၿပီး ေတာ္လွန္ေရးဆင္ႏဲြခဲ့သည္။ ထိုေနာက္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ သထံုဦးလွေဖ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခ်န္ဇံု၊ ဦးေက်ာ္စိန္တို႔က အာဏာသိမ္းေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္း၏ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ၁၉၆၆ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စံသိန္းဦးေဆာင္ေသာ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးအဖဲြ႕ (ပအလဖ)ကို ဒုတိယအႀကိမ္ ျပန္လည္ဖဲြ႕စည္းၿပီး တစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ ပအလဖ အမည္ကို ရွမ္းျပည္နယ္ လူမ်ဳိးေပါင္းစံု လြတ္ေျမာက္ေရးအဖဲြ႕ (ရလလဖ) အမည္သို႔ ေျပာင္းလဲဖဲြ႕စည္းခဲ့သည္။ ရလလဖသည္ လူတန္းစားကုိ အေျခခံသည့္ အဖဲြ႕ျဖစ္၍ ၎တို႔အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ က်င္းပႏိုင္ေရးအတြက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ အခြင့္မသာခဲ့ေပ။
ပအို၀္းအမ်ဳိးသားစိတ္ဓါတ္ျပင္းထန္သည့္ ရလလဖ ေခါင္းေဆာင္တခ်ဳိ႕က ရလလဖမွ ခဲြထြက္ၿပီး ပအို၀္းအမ်ဳိးသားအဖဲြ႕ခ်ဳပ္ (ပီအဲန္အို) ကို ဖဲြ႕စည္းခဲ့သည္။ ၁၉၇၆ တြင္ ပီအဲန္အို၏ ျပဳလုပ္ေသာ ပထမအႀကိမ္ညီလာခံတြင္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔ကို ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ျမန္မာျပည္အႏွံအျပားရွိ ပအို၀္းေဒသမ်ားတြင္ ႏွစ္စဥ္တေပါင္းလျပည့္ေန႔ကို ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔အျဖစ္ က်င္းပလာၾကသည္။ ထိုအျပင္ တကၠသိုလ္မ်ားရန္ကုန္နယ္ေျမႏွင့္ မႏၱေလးတကၠသိုလ္နယ္ေျမမ်ားေပၚတြင္ ပအို၀္းေက်ာင္းသားမ်ားက ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ အခမ္းအနားကို က်င္းပလာၾကသည္။
၂၀၀၇ အတြင္း ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပသည့္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔၏ ေနာက္ဆံုးရက္(၂၈၊ ၀၃၊ ၂၀၀၇) တြင္ ႏိုင္ငံျခားအဲန္ဂ်ီအိုမ်ား၊ ေဒသခံအာဏာပိုင္မ်ား လာေရာက္အားေပးမည္ျဖစ္၍ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ စတိတ္စဥ္၏ ေနာက္ခံဆိုင္းဘုတ္ေပၚတြင္ ေရးသားထားေသာ Pa-Oh National Day ဆိုသည့္စလံုးကုိ ခြာထုတ္ခံခဲ့ရသည္။ ထိုႏွစ္မွ စၿပီး ႏွစ္စဥ္က်ေရာက္သည့္ တေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ စာလံုးအစား ပအို၀္းအမ်ဳိးသားပဲြေတာ္အျဖစ္ ေရးသားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အသစ္တက္လာသည့္ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္တြင္ မြန္အမ်ဳိးသားေန႔ကို ျပန္လည္က်င္းပခြင့္ေပးသည့္နည္းတူ လာမည့္တေပါင္းလျပည့္ေန႔ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔တြင္ Pa-Oh National Day ႏွင့္ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ ဆိုသည့္ စာလံုးကုိ စတိတ္စဥ္၏ ေနာက္ခံဆိုင္းဘုတ္ေပၚတြင္ ျပန္လည္ ေရးသားခြင့္ ရလိမ့္မည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ပါသည္။
ခြန္ခ်န္ကီ (မဲုင္းေကာင္)
က်မ္းကိုး
- ျပည္ေထာင္စုထဲကပအို၀္း
- သထံုေရႊဆံရံဘုရားႀကီးသမိုင္း ပထမတဲြ
- သု၀ဏၰပကာသနီက်မ္း (ပအို၀္းဘာသာ)
- ၂၀၀၅ တြင္ အသက္(၈၀)ေက်ာ္ရွိ ေကာ့က်ဳိက္ဇာတိ မြိဳးျဖားဗြာ (ခ)ေဒၚျဖဴ၏ ၎၏ အပ်ဳိေပါက္စဘ၀တြင္ သထံု၌ ပအို၀္းအမ်ဳိးသားေန႔ သြားအားေပးသည့္ပံု ျပန္ေျပာျပခ်က္မ်ား။
- PA-OH PEOPLE by Mika Rolly
0 comments:
Post a Comment